1. Định Danh điện tử

* Tài khoản định danh điện tử là tập hợp gồm tên đăng nhập (mã số định danh cá nhân), mật khẩu (gửi qua tin nhắn điện thoại khi đăng ký). Tài khoản này được tạo bởi hệ thống định danh và xác thực điện tử của Bộ Công an.

Việc sử dụng tài khoản có hai cấp độ. Mức một, công dân có thể trải nghiệm một số tiện ích cơ bản như đọc báo, khai báo y tế... Để đăng ký online, người dùng tải ứng dụng VNeID từ CH Play hoặc App Store. Khi tài khoản được phê duyệt, người dùng sẽ nhận được mật khẩu qua tin nhắn điện thoại sau đó chỉ cần đăng nhập và sử dụng.

Với mức hai, người dân có thể sử dụng tất cả dịch vụ tiện ích mà Bộ Công an cùng các bộ ngành liên quan xây dựng, liên kết. Ở mức này, người dùng phải đến trực tiếp công an địa phương cung cấp số điện thoại, email để đăng ký. Ai có nhu cầu tích hợp các loại giấy tờ Giấy phép lái xe, Đăng ký xe, thẻ Bảo hiểm y tế... cần mang theo các giấy tờ gốc để đối chiếu.

* Ngày 5-9-2022, Chính phủ ban hành Nghị định 59/2022/NĐ-CP quy định về định danh và xác thực điện tử, có hiệu lực từ ngày 20-10-2022. Một trong những nội dung đáng chú ý của Nghị định này đó là việc tài khoản định danh điện tử có thể sử dụng thay thế căn cước công dân (CCCD). Cụ thể, theo Điều 13 Nghị định này, cá nhân, tổ chức sử dụng tài khoản định danh điện tử để đăng nhập và sử dụng các tính năng, tiện ích trên ứng dụng VNelD và trang thông tin định danh điện tử.

- Việc sử dụng tài khoản định danh điện tử mức độ 1 được tạo lập bởi hệ thống định danh và xác thực điện tử đối với chủ thể danh tính điện tử là công dân Việt Nam có giá trị chứng minh các thông tin về nhân thân như: Số định danh; Họ tên; Ngày tháng năm sinh; Giới tính.

- Việc sử dụng tài khoản định danh điện tử mức độ 2 của công dân Việt Nam có giá trị tương đương như việc sử dụng CCCD trong các giao dịch, thủ tục yêu cầu xuất trình CCCD. Đồng thời, có giá trị cung cấp thông tin trong các loại giấy tờ của công dân đã được đồng bộ vào tài khoản định danh điện tử để cơ quan, tổ chức có thẩm quyền đối chiếu khi thực hiện các giao dịch có yêu cầu xuất trình giấy tờ đó.

Trong đó, thông tin được đồng bộ vào tài khoản định danh điện tử là những thông tin của chủ thể danh tính điện tử được thể hiện trong các giấy tờ, tài liệu do cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam cấp và đã được xác thực thông qua cơ sở dữ liệu quốc gia, cơ sở dữ liệu chuyên ngành để đồng bộ vào tài khoản định danh điện tử theo đề nghị của chủ thể danh tính điện tử, gồm thông tin về thẻ BHYT, chứng nhận đăng ký phương tiện giao thông, giấy phép lái xe, mã số thuế hoặc giấy tờ khác thuộc lĩnh vực quản lý của các bộ, cơ quan ngang bộ sau khi thống nhất với Bộ Công an.

Khi chủ thể danh tính điện tử sử dụng tài khoản định danh điện tử mức độ 2 trong các hoạt động, giao dịch điện tử thì có giá trị tương đương với việc xuất trình giấy tờ, tài liệu để chứng minh thông tin đã được tích hợp vào tài khoản định danh điện tử.

Có thể thấy, tài khoản định danh điện tử mức độ 2 có thể được sử dụng thay Căn cước công dân và một số loại giấy tờ đã được tích hợp, điều này giúp người dân và cả cơ quan Nhà nước thuận tiện hơn trong việc thực hiện các giao dịch, thủ tục hành chính.

2. Thủ tục đăng ký tài khoản định danh điện tử cho công dân Việt Nam

Theo Điều 7, danh tính điện tử công dân Việt Nam Danh tính điện tử công dân Việt Nam gồm thông tin cá nhân và thông tin sinh trắc học. Cụ thể:

- Thông tin cá nhân, gồm:

+ Số định danh cá nhân

+ Họ, chữ đệm và tên

+ Ngày, tháng, năm sinh

+ Giới tính. 

- Thông tin sinh trắc học: 

+ Ảnh chân dung

+ Vân tay.

Về trình tự, thủ tục đăng ký tài khoản định danh điện tử của đối tượng này được quy định tại Điều 14 của Nghị định 59 như sau:

2.1. Đăng ký tài khoản định danh điện tử mức độ 1 qua ứng dụng VNeID

(Đối với công dân đã có thẻ Căn cước công dân (CCCD) gắn chíp điện tử) 

Yêu cầu công dân cần có thiết bị di động có thể tải và cài đặt ứng dụng VNeID. 

Sau đó sử dụng ứng dụng VNeID để nhập thông tin về số định danh cá nhân và số điện thoại hoặc địa chỉ thư điện tử, đồng thời cung cấp các thông tin theo hướng dẫn trên ứng dụng VNeID.

Kế đó, bằng thiết bị di động thu nhận ảnh chân dung và gửi yêu cầu đề nghị cấp tài khoản định danh điện tử tới cơ quan quản lý định danh và xác thực điện tử qua ứng dụng VNeID. 

Bước tiếp theo, cơ quan quản lý định danh điện tử thông báo kết quả đăng ký tài khoản qua ứng dụng VNeID hoặc tin nhắn SMS hoặc địa chỉ thư điện tử. 

2.2. Đăng ký tài khoản định danh điện tử mức độ 2

- Đối với công dân đã được cấp thẻ CCCD gắn chíp điện tử

Công dân đến Công an xã, thị trấn hoặc nơi làm thủ tục cấp thẻ CCCD để làm thủ tục cấp tài khoản định danh điện tử.

Lúc này, cần xuất trình thẻ CCCD gắn chíp điện tử, đồng thời cung cấp thông tin số điện thoại hoặc địa chỉ thư điện tử và đề nghị bổ sung thông tin được tích hợp vào tài khoản định danh điện tử. 

Cán bộ tiếp nhận nhập thông tin công dân cung cấp vào hệ thống định danh và xác thực điện tử, chụp ảnh chân dung, thu nhận vân tay của công dân đến làm thủ tục để xác thực với Cơ sở dữ liệu căn cước công dân và khẳng định sự đồng ý đăng ký tạo lập tài khoản định danh điện tử. 

Cơ quan quản lý định danh điện tử thông báo kết quả đăng ký tài khoản qua ứng dụng VNeID hoặc tin nhắn SMS hoặc địa chỉ thư điện tử. 

- Cơ quan Công an tiến hành cấp tài khoản định danh điện tử mức độ 2 cùng với cấp thẻ Căn cước công dân với trường hợp công dân chưa được cấp Căn cước công dân gắn chíp điện tử. 

 

3. Thủ tục đăng ký tài khoản định danh điện tử cho người nước ngoài

Điều 8 Nghị định 59 có quy định về danh tính điện tử người nước ngoài, gồm:

- Thông tin cá nhân:

+ Số định danh của người nước ngoài

+ Họ, chữ đệm và tên

+ Ngày, tháng, năm sinh

+ Giới tính

+ Quốc tịch

+ Số, ký hiệu, ngày, tháng, năm, loại giấy tờ và nơi cấp hộ chiếu hoặc giấy tờ có giá trị đi lại quốc tế. 

- Thông tin sinh trắc học:

+  Ảnh chân dung

+ Vân tay.

Về trình tự, thủ tục đăng ký tài khoản định danh điện tử đối với người nước ngoài được hướng dẫn tại Điều 15 Nghị định này.

3.1. Đăng ký tài khoản định danh điện tử mức độ 1

Các bước thực hiện tương tự với việc đăng ký tài khoản định danh điện tử cho công dân Việt Nam, người nước ngoài sử dụng thiết bị di động tải, cài đặt ứng dụng VNeID. 

Sau đó, sử dụng ứng dụng VNeID để nhập thông tin về số hộ chiếu hoặc giấy tờ có giá trị đi lại quốc tế và địa chỉ thư điện tử hoặc số điện thoại (nếu có) và cung cấp các thông tin theo hướng dẫn trên ứng dụng VNeID.

Đồng thời, bằng thiết bị di động thu nhận ảnh chân dung và gửi yêu cầu đề nghị cấp tài khoản định danh điện tử tới cơ quan quản lý định danh và xác thực điện tử qua ứng dụng VNeID. 

Tiếp theo, cơ quan quản lý định danh điện tử sẽ thông báo kết quả đăng ký tài khoản qua ứng dụng VNeID hoặc tin nhắn SMS hoặc địa chỉ thư điện tử. 

3.2. Đăng ký tài khoản định danh điện tử mức độ 2 

- Người nước ngoài  muốn đăng ký tài cần đến cơ quan quản lý xuất nhập cảnh thuộc Bộ Công an hoặc Công an cấp tỉnh để làm thủ tục đăng ký tài khoản định danh điện tử.

Khi đến cần xuất trình Hộ chiếu hoặc giấy tờ có giá trị đi lại quốc tế, cung cấp thông tin địa chỉ thư điện tử hoặc số điện thoại (nếu có) và đề nghị bổ sung thông tin được tích hợp vào tài khoản định danh điện tử. 

- Cán bộ tiếp nhận nhập thông tin được cung cấp vào hệ thống định danh và xác thực điện tử. Đồng thời chụp ảnh chân dung, thu nhận vân tay của người nước ngoài để xác thực với Cơ sở dữ liệu quốc gia về xuất nhập cảnh và khẳng định sự đồng ý đăng ký tạo lập tài khoản định danh điện tử. 

- Tiếp đó, cơ quan quản lý xuất nhập cảnh gửi yêu cầu cấp tài khoản định danh điện tử tới cơ quan quản lý định danh và xác thực điện tử. 

- Cơ quan quản lý định danh và xác thực điện tử sẽ thông báo kết quả đăng ký tài khoản qua ứng dụng VNeID hoặc tin nhắn SMS hoặc địa chỉ thư điện tử. 

4. Thủ tục đăng ký tài khoản định danh điện tử cho tổ chức

Điều 9 Nghị định 59/2022 quy định danh tính điện tử tổ chức, gồm:

- Mã định danh điện tử của tổ chức

- Tên tổ chức gồm tên tiếng Việt, tên viết tắt (nếu có) và tên tiếng nước ngoài (nếu có)

- Ngày, tháng, năm thành lập

- Địa chỉ trụ sở chính.

- Số định danh cá nhân/số định danh của người nước ngoài; họ, chữ đệm và tên người đại diện theo pháp luật hoặc người đứng đầu của tổ chức.

5. VNEID là ứng dụng công dân số quốc gia

Qua VNEID, người dân có thể cập nhật thông tin cá nhân lên hệ thống Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư như trình độ học vấn, quan hệ họ hàng; bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp; tiêm chủng; giấy phép lái xe; tài khoản ngân hàng; viễn thông; công chức, viên chức, đảng viên...

Ứng dụng cũng sẽ cung cấp 8-10 tiện ích nghiệp vụ ngành công an như tố giác tội phạm, phòng, chống cháy nổ, an toàn giao thông, bảo vệ môi trường, khai báo tạm trú, tạm vắng...

Các tiện ích phục vụ công dân là định danh, xác thực người dân, dịch vụ ngân hàng, mua sắm, thanh toán, giáo dục, y tế, di chuyển nội địa; tiện ích cho nhóm yếu thế như người già, trẻ em, người có công, dân tộc thiểu số, người gặp khó khăn tiếp cận công nghệ thông tin...